Ksiądz Kanonik Apolinary Dereń otrzymał święcenia kapłańskie z rąk wybitnego księdza Biskupa Bolesława Kominka w 1961r. Przebieg pracy kapłańskiej Księdza Kanonika Apolinarego Derenia:
- pierwsza praca jako wikary w Kuźnicy Świdnickiej – dzielnica Wałbrzycha
- następna placówka – Nowe Miasteczko (6 lat)
- objęcie probostwa w Zwróconej koło Ząbkowic Śląskich – Diecezja Wrocławska
- objęcie probostwa w Krzepielowie, gdzie pasterzował 14 lat, obsługując też kościół filialny w Grochowicach
- w roku 1983 został Proboszczem Parafii św. Marcina w Kotli – Diecezja Zielonogórsko – Gorzowska, gdzie pracował do śmierci
W latach 1976 – 2003 pełnił obowiązki dziekana Dekanatu Sława. Był również nauczycielem religii w szkołach na terenie Gminy. Pracując w szkole jako katecheta angażował się w życie społeczności szkolnej, służył radą zachowując daleko idącą skromność. Niejednokrotnie odwiedzał chorych w domu i szpitalach.
Dorobkiem jego 50 – letniej służby kapłańskiej najistotniejsze są msze święte, a było ich ponad dwadzieścia tysięcy, niezliczona ilość posług kapłańskich od „…ja ciebie chrzczę” po „…odpoczywaj w pokoju”. Był Księdzem pielgrzymem. Organizował pielgrzymki z młodzieżą i parafianami do miejsc kultu Maryjnego, tj. Częstochowy, Lichenia, Rokitna oraz czuwania fatimskie do Sanktuarium Maryjnego w Grodowcu.
W 2006 r. Ksiądz Apolinary Dereń otrzymał zaszczytny tytuł Kanonika. W swojej 28 - letniej pracy duszpasterskiej w Kotli Ksiądz Kanonik Apolinary Dereń zabiegał o utrzymanie w należytym stanie obiektów sakralnych, a w tym:
- remont Kościoła w Kotli, m. in. Klamrowanie murów, malowanie wnętrza, wymiana pokrycia dachowego kościoła i położenie nowej wieży
- zakup nowych stacji Drogi Krzyżowej, które doskonale harmonizują z barokowym wnętrzem świątyni
- budowa Kościoła w Skidniowie w latach 1988 – 1995, który został konsekrowany przez Biskupa A. Dyczkowskiego w 1995r. – Kościół filialny pw św. Józefa Rzemieślnika
- renowacja Kościoła filialnego pw Matki Bożej Królowej Polski w Głogówku
- zakup nowego nagłośnienia do Kościoła parafialnego w Kotli w 2007r
Ksiądz Kanonik Apolinary Dereń rozpoczął także tradycję, która trwa do dziś organizacji wypoczynku dla pielgrzymów - uczestników Pieszej Pielgrzymki Diecezji Zielonogórsko – Gorzowskiej z Zielonej Góry na Jasną Górę w sierpniu każdego roku.
